اپیزود چهاردهم

سارا: اینجا لانه خرگوش

این قسمت چهاردهم از این پادکسته . موضوع این قسمت : خاموشی ماینرها . قبل از این که پادکست رو شروع کنیم یه پیام سریع از اسپانسرمون براتون داریم .

هشبان یه مرکز تعمیرات دستگاه های ماینره . شما اگه ماینر باشید و دستگاه ماینرتون خراب بشه آسون ترین راه برای تعمیرش کمک گرفتن از مجموعه هشبانه که گواهینامه بین المللی تعمیرات ماینر هم دارن. هرجای ایران که باشید میتونید از طریق سایت هش بان یعنی hashban.com سفارشتون رو آنلاین ثبت کنید و بعدش ماینرتون رو براشون بفرستید تا در کوتاه ترین زمان ممکن براتون تعمیرش کنن . در ضمن میتونید به صورت آنلاین هم مراحل تعمیر دستگاه رو هم پیگیری کنید و ببینید دستگاهتون تو چه مرحلیه . بعد از تعمیر دستگاه وقتی که اون رو تحویلش گرفتید هم ، 7 روز مهلت تست دارید . برای استفاده از خدماتشون کافیه به وب سایتشون یه سر بزنید. hashban.com اچ ای اس اچ بی ای ان دات کام

سارا : توی این قسمت در مورد قزاقستان ، قطعی اینترنت و خاموشی ماینرها و تاثیر اون روی بیت کوین صحبت میکنیم. 14 الی 20 درصد توان پردازش شبکه بیت کوین خاموش شده . چون دولت قزاقزستان در پاسخ به اعتراضات مردم در کشور به شکل سراسری اینترنت رو توی اون کشور قطع کرده . این اعتراضات سراسری توی کشور قزاقزستان همین الان در حال رخدادنه و قطعی اینترنت همونطور که توی سال های اخیر فهمیدیم یه ابزار سرکوب و عدم درز اطلاعات برای دولت ها شده که پوشش اعتراضات رو شدیدا کاهش بده . این اعتراضات مثل اینکه با سرکوب و قلع و قمع هم دارن مواجه میشن و توی اخبار مختلف کشته شدن ده ها شخص ذکر شده . البته از آخرین وضعیت سیاسی این تحولات اخیر نداریم . اما همون طور که گفتیم این موضوع باعث کاهش توان پردازشی شبکه بیت کوین هم شده و توی این قسمت میخوایم در مورد این موضوع مفصل صحبت کنیم .

طبق گزارش کمبریج کشور قزاقزستان بعد از آمریکا دومین رده رو توی میزان توان پردازشی ماینینگ شبکه بیت کوین داره . یعنی آمریکا بالاترین میزان رو داره و کشور دوم بعد از اون قزاقزستانه . به هر حال شبکه بیت کوین مشخصا داره کار خودش رو میکنه و مشکلی هم پیش نیومده . همونطور که امسال توی مهاجرت نزدیک به نصف ماینرهای شبکه بیت کوین از چین به کشورهای دیگه هم اون رو دیدیم . وقتی بخشی از توان پردازشی شبکه خاموش بشه تا انتهای 2016 بلاک بعدی، بلاک ها مقداری کندتر تولید میشن ولی بعدش شبکه خودش رو تنظیم میکنه و سختی شبکه کاهش پیدا میکنه و نرخ زمان تولید بلاک ها مجددا تنظیم میشه .

خوب حالا این یعنی چی . ببینید توی شبکه بیت کوین برای این که سیاست مالی شبکه و نرخ عرضه بیت کوین ثابت باشه یعنی دقیقا بدونیم که چندتا بیت کوین در روز و چندتا بیت کوین در ماه و چندتا در سال تولید میشه ، یه سیستمی وجود داره که باعث میشه شبکه بیت کوین با تغییر توان پردازشی شبکه همیشه خودش رو توی بازه های دو هفته ای که میشه 2016 بلاک تنظیم کنه . به این شکل که میانگین هر 10 دقیقه یک بلاک به شبکه بیت کوین اضافه میشه . درسته ؟ حالا بلاک چیه ؟ برای ساده سازی انگار یه فایل اکسله که توش اندازه سه چهار هزارتا تراکنش کاربران جا داره و اینو ماینر میسازه و اگه یه سری محاسبات انجام داده باشه و پاسخ مورد نظر شبکه رو پیدا کرده باشه این فایل اکسل رو میتونه به شبکه اضافه کنه . اگه میخواید دقیق تر و جزئی تر بدونید فرایند ماینینگ چطوری کار میکنه توصیه میکنم ویدئو ماینینگ چیست رو توی کانال یوتیوب ضیا رو ببینید .

خوب حالا داشتم میگفتم که ماینر این فایل رو اضافه میکنه به شبکه بیت کوین و اما ماینر اگه توجه کرده باشید برای یک پاداشی کار میکنه دیگه . توی اون بلاکی که تونسته بسازه امروزه 25/6 بیت کوین به دست میاره . خوب با توجه به این که هربار یه دونه از این بلاک ها به شبکه اضافه بشه ، قراره یه مقداری بیت کوین ساخته بشه . پس نباید به هر تعداد دلمون خواست هر روز از این بلاک ها بسازیم نه؟ شبکه بیت کوین اینجوری طراحی شده که در روز میشه 144 تا بلاک ساخت . یعنی هر ده دقیقه یه بلاک . هر روز 144 تا 10 دقیقه میشه . حالا اگه مثلا توان پردازشی دستگاه های ماینر زیادی اضافه بشن به شبکه اونوقت امکان این که این بلاک ها رو زودتر پیدا کنیم بوجود میاد . اینطوری میشه که اونوقت شبکه بیت کوین متوجه میشه و هر وقت 2016 تا بلاک میگذره میاد و امکان ثبت کردن این بلاک توی شبکه رو متناسب با مقدار قدرتی که اضافه شده به شبکه سخت تر میکنه و اینطوری دوباره میوفتیم روی دور میانگین هر روز 144 تا بلاک . اینطوری دیگه تعداد بیت کوین هایی که تولید میشن هم قابل پیشبینی و منظم و ثابت میمونه .

خوب پس حالا که 12 درصد توان پردازشی شبکه کم شده ،تولید این بلاک ها سریعتر نمیشه ،بلکه کندتر میشه . مجددا همونطور که توضیح دادم ،چون در روز الان کمتر از 144 تا بلاک تولید میشه اونوقت شبکه وقتی دوره 2016 بلاکش تموم شد متوجه میشه که هر روز ما کمتر از اونیه که ما باید بیت کوین تولید کردیم . حالا این سری امکان تولید بلاک رو راحت تر میکنه تا مجددا تنظیم بشه رو 144 بلاک در روز و در واقع هر 10 دقیقه یه بلاک . ولی ماینرها چیکار میتونن بکنن برای همچین شرایطی ؟

ضیا : سارا خیلی کارها میتونن بکنن ولی خوب شاید خیلی کارها هم نتونن بکنن ، بستگی به شرایط خودشون شرایط جغرافیایی ، سیاسی ، خیلی از این موضوعات داره . مثلا یه موضوع اینه که از طریق اینترنت ماهواره ای مثلا . مثلا نود و تراکنش های بیت کوین الان به وسیله مجموع ماهواره هایی ایریدیوم با پشتیبانی که شرکت Block Stream انجام داده روی مناطق زیادی از کره زمین داره ارسال میشه و میشه نود بیت کوین و تراکنشهاشو از این طریق Seen کرد با شبکه .

روش ارسال البته شاید کمی پیچیده تر باشه نمیدونم که Blocks Stream دریافت اطلاعات رو میپذیره یا نه . ما تو ایران که اصلا امکان تست این رو نداریم یا شاید هم اگه کسی بخواد تستش کنه خیلی دشواری و پیچیدگی داشته باشه . ولی اگه بپذیره این ماهواره Blocks Stream در واقع بپذیره دریافت این بلاک ها رو ، انوقت میشه بلاکی که ماینر پیدا کرده رو مجددا برای ماهواره ارسال کرد یا که از روش ارتباطی مختلفی برای انتقال داده استفاده کرد مثل کانکشن محلی تا سر حد مرزها . البته اگه مرزها نزدیک باشه واسشون و منطقی باشه برای اون فارم مثلا یا ارسال بلاک با امواج رادیویی یا شاید هم یه جور شبکه مش با امواج رادیویی به نزدیکترین منطقه که به اینترنت متصل باشه . بالاخره میدونیم تو همچین شرایط حادی اگه به هیچ وجه نشه ارتباط اینترنتی ایجاد کرد اونوقت باید با راهکارهای مختلفی برای ارتباطات روی آورد .

اون چیزی که الان توضیح دادم خوب خیلی سادش این میشه که ما با یه سری روش های متفاوتی برای ایجاد ارتباط با بقیه دنیا ،خوب باید سعی کنیم که اون دیتای مهمی که میخوایم بفرستیم تو شبکه بیت کوین که همون پیدا کردن بلاک و درواقع ارسال همون بلاکه ، این رو باید به همین روشها سعی کنیم بفرستیم . مثلا همون ارتباط امواج رادیویی ، شبکه های مش ، من نمیدونم اصطلاح فارسی شبکه های مش چیه ولی اینجوریه که اشخاص مختلفی چه حالا با دستگاه های رادیویی ، چه با دستگاه های مختلف مثلا جاهایی مختلفی دستگاهاشون رو روشنن میکنن و توی فاصله های مثلا چند کیلومتری به همدیگه متصل میشن و یه جور شبکه محلی که وابسته به اینترنت و اینا نیست ایجاد میکنن و پاسکاری میکنن بین همدیگه یه اطلاعاتی رو و کافیه یکیشون به اینترنت وصل باشه اونوقت میتونه همون یه دونه وقتی اطلاعات به دستش رسید بفرستشون توی اینترنت یا همچین چیزهایی .

ما بیت کوینرها توی فضای بیت کوین به همه نوع چالشی روی خوش نشون میدیم معمولا . من خودم شخصا نظرم اینه که اگه یه همچین چیزهایی بخواد شبکه بیت کوین رو صدمه بهش بزنن یا از بینش ببرن ، بهتره که الان این کارو بکنن تا این که ده سال دیگه باشه . البته ما که میدونیم مشخصا از بینش نمیبرن ولی خوب همچین چالش هایی شبکه رو قویتر میکنن . بزارید بگم یعنی چی !؟ ببینید یعنی اینطوری که الان با بوجود اومدن همچین چالشی ماینرهایی که توی کشورهای با وضعیت سیاسی غیر قابل پیشبینی یا قانونگذاری های ریسکی و سیستم دیکتاتوری و اینجور چیزا زندگی میکنن و کار میکنن ، میتونن به یه سری راهکارهای خروج از مشکلات از قبل فکر کنن و برنامه ریزی کنن مثلا اینترنت ماهواره های و راهکارهای مفید دیگه رو از قبل راه اندازی کنن به عنوان مثلا یه سیستم بک آپ .

Marty Bent که برنامه معروف Tales from the Crypto و citadel dispatch اینا رو برگزار میکنه به این موضوع اشاره کرده که اعضای شبکه توزیع شده و غیر متمرکزی مثل بیت کوین توی چنین شرایطی خودشون رو به اصطلاح Fine Tune میکنن یعنی چی ؟ یعنی تنظیمات جزئی دقیق تر و بهینه سازی بیشتر میکنن تا خیلی کاراشون قرص و محکم تر باشه . به عنوان مثال نقاطی از دنیا هستن که انرژی فراوانی دارن اما دسترسی به اینترنت ندارن . ماینرهایی که توی این نقاط دارن استخراج انجام میدن حتی بعضی هاشون ISP خودشون رو راه اندازی کردن یعنی خدمات دهنده اینترنتی مخصوص خودشون رو راه اندازی کردن و به نقاط ارتباطی اینترنتی دیگه ای خارج از اینترنت محلی یا منطقه سیاسی و جغرافیایی خودشون دسترسی پیدا کردن به این شکل و بهش متصل شدن .

مطمئنا این راهکارها قرار نیست بهترین وسریعترین راهکار باشن ولی راهکار جایگزین در صورت وقوع شرایط بحرانی هم میتونن باشن و یا به عنوان روش های دیگه ای من میدونم که خیلی از ماینرهاتوی شرایط مشابه برنامه جایگزین دارن و برای جابجایی سرمایه و انتقال تجهیزاتشون به جاهای دیگه و الا آخر ، خیلی راهکارها ممکنه برای ماینرها مفید باشه . به این ماجرا میگیم تست تاب آوری یا به اصطلاح ant fragility شبکه بیت کوین

سارا: دقیقا . نمونه قبلیش هم ماجرا چین بود که همین سال پیش اتفاق افتاد . خیلی بیشتر از این عدد از توان پردازش شبکه خاموش شد و جابجا شد . ولی این فقط ثابت کرد که شبکه بیت کوین چقدر استحکام داره که حتی اگه نصف شبکش هم خاموش بشه انگار اتفاقی نیوفتاده و که همچنان مثل قبل کارای خودشون رو انجام میده . همچین رخدادهایی هم در گذشته ثابت کردن که باعث رونق و رشد صنعتهایی که پیرامون ماینینگ هستن میشن . مثلا شرکت هایی اومدن و زیرساختهای متحرک ساختن که امکان جابجایی تجهیزات ماینینگ رو راحتر کنه . یا که سرمایه گذارهای کشورهای همسایه منطقه بی ثبات از لحاظ سیاسی سعی به جذب ماینرها به سمت خودشون دارن .

استخرهای ماینینگ روشهای جایگزین و رویکردهای قابل اتکاتر و بهتری رو پیاده سازی و اجرایی کردن و خوب کلی هم تحقیقات و گزارش ها و کلی موضوع دیگه رو میتونید تصور کنید که به خاطر همچین رخدادهایی اتفاق افتادن و اینها دقیقا همون عامل بالا بردن ant fragility یا همون افزایش تاب آوری و استحکام شبکه هستن . توی این شرایط اخیر مربوط به خاموشی های قزاقستان وضعیت استخرهای ماینینگ هم اینطوری بوده که Poolin (F2Pool ViaBTC) و چند تا استخر دیگه هر کدوم یه مقداری هش ریت بین 10 الی 20 درصد از دست دادن که به شکل نسبی نشون میده چه مقدار از هش ریت اون استخرها از کشورقزاقستان میومده .

یه موضوع که دیدم مردم توی Social Media به دلیل همین قطعی اینترنت بهش اشاره میکنن ، اینکه آیا این نشون میده که بیت کوین متمرکزه ؟ خوب مشخصا اینطور نیست . بیت کوین اگه متمرکز بود که خیلی وقت پیش از پا دراومده بود ، اما بزارید این موضوع رو بیشتر براتون شرح بدم .

تمرکز به معنی کنترل شدن شبکه امکان دستکاری تاریخچه شبکه ، امکان حمله کردن به شبکه ، سانسور شدن تراکنش های بیت کوین و امکان تغییر یا دستکاری در قوانین شبکه است . که ما میبینیم همچین اتفاقاتی روی شبکه بیت کوین رخ نداده و امکان انجامشون غیر ممکنه . مشخصا تجمع جغرافیایی توان پردازشی شبکه توی یه کشور خاص میتونه یه نکته منفی باشه . اما این به معنی زیر سوال رفتن عدم تمرکز شبکه نیست . چون همونطور که گفتیم این موضوع نمیتونه باعث کنترل ، سانسور ، تغییر تاریخچه شبکه و چنین موضوعاتی بشه . برای این که در مورد اجماع و عدم تمرکز توی شبکه بیت کوین بیشتر بدونید توی قسمت نهم پادکست لانه خرگوش در موردش مفصل حرف زدیم و اون قسمت رو توصیه میکنیم که گوش بدید . راستی اعتراضات مردم قزاقستان دقیقا در مورد چی بوده !؟

ضیا: سارا به شکل جالبی اتفاقا اعتراضات در مورد انرژی بوده ، یعنی قیمت بنزین و انرژی توی کشور قزاقزستان بالا رفته ولی در کنار عوامل دیگه ای هم دیگه دست به دست هم داده و با هم بودن اینا . قزاقستان یه چند دهه است که درگیر دیکتاتوریه و با این که منابع فراوانی از انرژی داره و بزرگترین صادر کننده اورانیوم در جهان هم است ولی باز تورم دارن ، شبکه انتقال برقشون به شدت ضعیف و فرسودست و دائم به مشکلات برق رسانی هم میخورن . هزینه سوخت و انرژی بالا رفته و اقتصاد ضعیف و سرخورده ای دارن به خاطر حاکمان این کشور . الان هم که توی این وضعیت تظاهرات اینترنت مردم رو هم قطع کردن . اشتباه نکنید در مورد قزاقستان داریم صحبت میکنیم . میدونم که احتمالا الان داشتید مقایسه میکردید و توی مقایستون شاید یادتون رفت که داریم راجع به کدوم کشور صحبت میکنیم ولی خوب ادامه بدیم .

بعضی افراد توی Social Media گفتن آیا ممکنه بیت کوین و مصرف برقی که اونجا بوجود آورده باعث بالا رفتن هزینه انرژی و همچین چیزایی شده باشه ؟ آیا ممکنه یکی دیگه از گلوله های برف باشه که با بقیه گلوله های برف جمع شدن ، یه بهمن از تظاهرات ساخته باشه که الان میبینیم سرازیر شده تو کل کشور قزاقستان ؟

من خیلی نمیدونم در مورد اون کشورها . ولی اگه واقعا اینطوری باشه ، به نظرم اتفاق جالبی میتونه باشه ، این که فشار بازار برای انرژی و عرضه و تقاضا باعث فشار به حاکمیت مستبد و بروز دادن ناکفایتی هاشون بشه . اون مسئله زیر ساخت و برق و انرژی به طور کلی مسئله حساسیه و همه ازش اطلاع داریم. کشورها اصولا تو این حوزه باید به سمت تولید و رشد پیش برن ، نه که زیر ساخت فرسوده و کهنه داشته باشن و امیدوار باشن که اتفاقی رخ نده . اگه اون دولت کارش درست بود ، وضعیت شبکه توزیع برقش یا توزیع انرژی رو تو چنین شرایط بحرانی نمیزاشت بمونه . یعنی حرف من اینه که هیچ وقت با محدود کردن و بستن و خرابکاری و اینجور کارها که محدود کننده هستن، رشدی اتفاق نمیوفته . چیزی بهینه یا پربار و پرکیفیت نمیشه . برعکس با وفور بیشتر و تولید و رونق دادن هست که رشد اتفاق میوفته . خلاصش اینه که بیشترش کنید نه کمتر .

بزارید یه توضیح کوچیک بدم و این قسمت رو تموم کنیم . ببینید دوستان وضعیت فعلی توی قزاقستان یه حمله به آسیب به شبکه بیت کوین نیست. اصلا همچین موضوعیتی هم نداره . بیت کوین در مقابل اتفاقی که اونجا داره میوفته محلی از اعراب نداره . این رخداد بیشتر از هر چیزی یه حمله از سمت حکومت مستبد به آزادی های افراد و جامعه اون کشوره . اون عده از ماینرهای بیت کوین که توی قزاقستان فعال هستن فقط بخش کوچیکی از افرادی هستن که تحت شرایط سرکوب و استبداد حکومت قرار گرفتن . جامعه اصلی که آزادیشون تحت سرکوب است مردم کشور قزاقستانه که در پاسخ به اعتراضاتشون با خشونت و حمله حکومت مواجهه شدن و جونشون و حقوق و آزادیهاشون به خطر افتاده .

خوب این قسمت هم تموم شد در مورد موضوع ماینینگ و رخدادهای مرتبط به اون ما قسمت دوم پادکستمون هم حول این موضوع صحبت کردیم . اگه به این موضوع علاقه دارید اون قسمت رو هم توصیه میکنیم که بشنوید .

سارا: لانه‌ی خرگوش اول هر هفته منتشر می‌شه و می‌تونید از اسپاتیفای، انکر‌اف‌ام، کست‌باکس و پلتفرم‌های ‌استریمینگ دیگه اون رو دنبال کنید. علاوه بر اون، توی کانال تلگرام و یوتیوب ضیا صدر هم هر قسمت آپلود می‌شه. کافیه اسم لانه‌ی خرگوش رو به فارسی توی این پلتفرم‌ها سرچ کنید تا ما رو پیدا کنید. برای دسترسی مستقیم، همه‌ی پلتفرم‌های ما توی انکر قرار داره. فقط کافیه https://anchor.fm/RHJ رو تایپ کنید. صفحه‌ی پادکست ما رو فالو یا سابسکرایب کنید که از منتشر شدن قسمت‌های جدیدش مطلع بشین و بتونید اون رو دنبال کنید. اگه نظری یا پیشنهادی هم دارید می‌تونید با توییتر ضیا یا توی بخش‌های کامنت‌ پادکست با ما درمیون بذارید. فعلا تا هفته‌ی بعد و قسمت بعدی.