سارا: اینجا لانه خرگوش

نوروزتون پیشاپیش مبارک . امیدوارم که تعطیلات خیلی خیلی خوبی داشته باشید. این قسمت هجدهم از این پادکسته. موضوع این قسمت بیت کوین و جنگ

اتفاقات زیادی داره تو دنیا میوفته، روسیه جنگ رو علیه اوکراین شروع کرده طی روزهای اخیر و یکی از رخدادهای مهم سال های اخیر و سال‌های آینده میتونه باشه. آخرین باری که وضعیت بحرانی مشابهی داشتیم هم خیلی وقت پیش نبود .شروع کرونا توی ۲۰۲۰ هم باعث بحران توی بازارها و سیاست‌ها و جامعه و خیلی اتفاقات دیگه شد . یکی از موضوعات مهمی که اتفاق افتاده، موضوع تحریم‌هایی که علیه روسیه شروع شده .تحریم هایی از سمت اغلب کشورها علیه روسیه وضع شدن و تاثیرشو سریعا مشاهده کردیم. خیلی از شرکت ها حتی شرکت های اینترنتی یا طبق دستورهای تحریم یا که به صورت مستقل و به اختیار خودشون تحریم‌هایی رو علیه روسیه شروع کردن.

خیلی از حساب‌های بانکی بسته شده ،دارایی‌ها مصادره شده ،ارتباطات تجاری قطع شده و افراد عموم جامعه توی روسیه هم دسترسی های مالی مختلفی رو از دست دادن . از اونجایی که ما تو ایران یک مقدار تجربه بیشتری توی شرایط تحریم داریم، میتونیم خیلی از اتفاقاتی که به خاطر تحریم اونجا افتاده رو تصور کنیم یا حتی آینده اون وضعیت رو پیش‌بینی کنیم. تجربه تاریخی نشون میده یه چیزی مثل تحریم بیشتر از اینکه به دولتمردان و حاکمیت یک کشور صدمه بزنه، بیشتر به مردم صدمه میزنه. قیمت روبل روسیه ریزش شدیدی داشته . افراد زیادی شغلشون را از دست دادن .خصوصا افرادی که با شرکت‌های خارج از روسیه کار می‌کردن و الان خوب شغلی ندارن. به دنبال ریزش قیمت روبل، چند نسل از مردم روسیه پس انداز و سرمایه شون ضربه شدیدی به خودش دیده . با ریزش قیمت پول کشورشون پول و سرمایه که سالها با زحمت و زمان بسیار جمع آوری کردن، توی فاصله خیلی کوتاهی ارزشش سریعاً در حال حاضر از بین رفتنه .

ضیا: احتمالا روس ها به سمتی این برن که ذخیره ارزش دارایی هایشون را با مسکن یا دلار یا چیزای دیگه انجام بدن . ویدئوهای زیادی تو فضای Social Media دنبال کردم که نشون میده افراد افراد صف‌های طولانی جلوی دستگاه ATM تشکیل دادن و دنبال این ان که پول نقد دستشون داشته باشن و بتونن سریعتر تبدیلش کنن یا که شرایط مشابه توی اوکراین الان هست که افراد صف‌های طولانی شکل دادن و پول نقد محتاجن. هرچقدر بتونن پول نقد از دستگاه می‌گیرن تا نقد همراه خودشون داشته باشن و حملش کنن .

یکی از دلایل اینکه هرچقدر سرمایه که بتونن شاید بخوان بردارن و از کشور خارج بشن. یه مورد جالب در مورد وضعیت اکران و روسیه اینکه هر دو کشور درصد نفوذ بیت کوینشون بالاست . طبق گزارش‌هایی که از شرکت‌های تحلیل بلاک چین منتشر شده ،اوکراین بین ۵ کشور و روسیه بین ۲۰ کشور بالای لیست از لحاظ نسبت نفوذ بیت کوین ان . یعنی کاربرای بیت کوین زیادی توی اون کشورها است و آشنایی خیلی خوبی باهاش دارن .طبیعتاً استفاده زیادی هم از بیت کوین انجام می‌دن. از لحاظ یه سری موضوعات مثل داشتن نقدینگی و نقد بودن پول و امکان اینکه بتونن دارایی رو راحت‌تر حمل کنن، این کاربران بیت کوین تو این کشورها احتمالا شرایط بهتری نسبت به عموم جامعه داشته باشن . هم از لحاظ خوب حفظ ارزش و هم از لحاظ اینکه بخوان اون دارایی رو نقد کنن و یا که با خودشان به خارج از کشور ببرن ،خیلی با محدودیت‌های کمتری مواجه میشن.

درک این مسئله که پول فیات مال خود آدم نیست، توی دنیای بیت کوین خوب خیلی واضحه، خیلی باهاش آشنا هستیم که اینو میدونم که داشتن پول در اختیار خود شخص چقدر مهمه و چقدر ملموسه . اما توی دنیای پول فیات وقتی همچنین اتفاقاتی میوفته اون موقع که افراد ریسک عدم عدم اختیار در دارایی شون رو لمس می کنن و متوجه می‌شن که دارایی خودشون نیست و اگه بانک‌ها دسترسی ندن. اگه از دستگاهی ATM این ها نتونن پول رو بردارن یا نتونن به راحتی انتقالش بدن ، میتونن شرایطی به هر حال به وجود بیاره که فرد دارایی های خودش را از دست بده یا مصادره بشن یا اینکه به سمت تحریم برن یا همچین موضوعاتی .

سارا :یه موضوع دیگه هم اینه که شرایط تحریم و قطع دسترسی های مالی مجددا به ما یادآوری می کنه که قرار گرفتن توی شرایط عدم وجود دسترسی مالی نیاز و ضرورت بیت کوین رو بهتر نشون میده و خوب بهتر هم لمش میشه. این موضوع رو ما توی قسمت ۱۵ لانه خرگوش به عنوان کاروان آزادی و ماجرای قطع دسترسی حمایت‌های مالی به کامیونداران معترض کانادایی کاملا در موردش صحبت کردیم .جالبه که توی بازه زمانی کوتاهی مجددا این مسئله داره تکرار میشه.شاید سرکوب مالی و منع دسترسی افراد به پول داره تبدیل به Trend رایج تر میشه.

این جنگ و تحریم‌هاش ممکنه باعث بشه یه پولی بین کشورهای تحریمی رایج بشه و فرآیند دلار زدایی رو انجام بدن. ممکنه روبل باشه و ممکنه یوان باشه. ولی ممکنه بخاطر ریسک و خطر از دست دادن منافع یا عدم اعتماد اونوقت دارایی های خنثی مثل طلا یا حتی بیت کوین توجه بیشتری رو جلب کنن، ولی قبل از اینکه این موضوع رو بیشتر بخوام در موردش صحبت کنم بزارید رایج‌ترین سوالی که در مورد بحث تحریم و بیت کوین از ماها پرسیده میشه رو بگم.

آیا با بیت کوین میشه تحریم‌ها را دور زد؟

این سوال رو از قبل بارها و بارها در مورد ایران شنیدیم که خود پرسیده میشه .الان هم در مورد روسیه .پاسخ تغییر چندانی نکرده به نظرم اما شاید هم یه سری تغییرات به خودش ببینه توی آینده کی میدونه.

ضیا : جواب ساده ای که میشه داد اینه : خیر . بیت کوین الزاما باعث نمیشه که دولت ها بتونن تحریمی رو دور بزنن. شرکت‌های بزرگ ومعاملات بزرگ مالی هم احتمالا به راحتی نمی‌تونن از بیت کوین استفاده کنن. اما مردم چرا ! احتمال توی استفاده متنوعی برای مردم مناسب باشه و تعاملات مالی خردتر رو بتونه تسهیل کنه. بزارید دلایل اصلی این که چرا بیت کوین برای دولت‌هایی که میخوان باهاش تحریم ر دور بزن مناسب نیست رو بگیم. یکی از دلایل اینکه شبکه‌ بیت کوین خیلی شفافه و شفافیتش میتونه ریسک های جدی برای دولتی که میخواد تحریم را دور بزنه ایجاد کنه، چون تعاملات مالی یه دولت خیلی محل توجه و بررسی‌ها قرار بگیرن و این شفافیت اصلاً خوب نیست . یه دلیل دیگه هم احتمالا موضوع نقدینگی باشه. این که یه معامله چند میلیارد دلاری بخواد اتفاق بیفته برای نقدینگی به مقدار ذخیره بیت کوینی که توی مرزهای یه کشور قابل دسترس باشه احتمالا خیلی زیاده . به این راحتی‌ها نمیشه هزاران هزار بیت‌کوین پیدا کرد برای اینکه تازه معادل چند میلیارد دلار بشن و تهیه همچنین بیت کوینی هم ریسک های زیادی میتونه ایجاد کنه. ریسک نوسان قیمت ،تاثیر گذاشتن رو قیمت بازار محلی و جهانی و الی آخر .

و مورد آخری که به ذهنم میرسه اینه که تحریم فقط مسئله انتقال پول نیست .مثلاً شما فکرش رو بکنید یه دولتی ده هزار بیت کوین میخواد بده که چند میلیون بشکه نفت تهیه کنه. احتمالا امکان انتقال طرف دوم معامله یعنی بشکه های نفت به این راحتی فراهم نیست. حتی اگر ده هزار بیت کوین رو با یک کلیک و در عرض چند ثانیه بشه انتقال داد ولی باز انتقال اون کالاهای طرف معامله درگیر محدودهای جغرافیایی و مناسبات بین المللی هستن.

مثال ساده این موضوع اینکه، بگیم آمازون بزرگترین فروشگاه آنلاین دنیا بیت کوین بپذیره . شما بیت کوین پرداخت کنید و یک کتاب بخرید اما آمازون بگه چون شما تو ایران هستید برای شما نمیتونیم این کتاب رو پست کنیم . البته یه خورده پیش گفتیم که شاید در آینده این وضعیت یه تغییراتی به خودش ببینه، مطمئن هم نیستیم ، فقط یه تحلیله .

شاید بشه گفت که پاسخ به سوال آیا با بیت کوین میشه تحریم را دور زد یه جنبه های جدیدی داره به خودش می گیره. مثلا الان کشورهای تحریمی خیلی بیشتر و بیشتر دارن می‌شن. همه این کشورها هم الزاما متحد با همدیگه نیستن ولی خوب عمدتا هم هستن. این کشورها هم مثل گذشته هم فقط کشورهای کوچک و کم اهمیت اقتصادی و سیاسی نیستن. الان مثلا یه کشوری مقل روسیه بهشون اضافه شده پس شاید یه تغییراتی توی این موضوع در آینده اتفاق بیوفته، کی میدونه! شاید کشورهای تحریمی برای تعاملاتشون بین همدیگه توی یه مقیاس خاص یا کوچکتری به بیت کوین اونقوت رو بیارن . چون فضای بزرگتری از کشورهای تحریم خوب الان وجود داره و مسئله اصلی دیگه شاید بحث دور زدن تحریم نباشه بلکه مسئله این بشه که نیاز به پول خنثی باشه. پولی که تحت منافع یه کشور نیست و یه پولی که ریسک مصادره و معلق کردن نداشته باشه. شاید کمرنگ شدن تعاملات مالی میون کشورهایی مثل آمریکا که تحریم می‌کنن و کشورهایی که سمت دیگه ماجرا یعنی تحریم شده هستن نیاز به عمل دور زدن رو هم کمتر کنن ,یعنی دیگه نیازی به این نباشه که تحریم شده ها به نحوی با تحریم کننده ها تعاملات مالی داشته باشن که تازه بخوان دور زدنی انجام بدن. برای همین بود که قبلتر به این موضوع اشاره کردیم توی همچین شرایطی چیزی مثل طلای یا بیت کوین به عنوان پول هایی که خنثی هستن توجه بیشتری رو به خودشون جذب کنن.

سارا: اما اوکراینی‌ها هم توی این جنگ به نحوی تحت تاثیر موضوع قطع شدن دسترسی های مالی بودن. از همون روز اولی که روسیه وارد خاک اوکراین شد خیلی از مردم از جاهای دیگه دنیا می خواستن حمایت مالی به کشور اوکراین انجام بدن ولی هیچ روشی برای این کار ممکن نبود . حتی پلتفرم های آنلاین هم اجازه این کار را نمی دادند. مثلا بعضی پلتفرم های آنلاین مثل Patreon که خیلی معروف و محبوب هم هست صفحه‌ای حمایت مالی به اوکراین را بسته و اعلام کرده که اجازه نمیده کمک مالی به شرایط جنگی انجام بشه .خوب مجددا اگه قسمت ۱۵ لانه خرگوش یعنی کاروان آزادی رو شنیده باشید میدونید تو این شرایط همیشه بیت کوین و جامعش طوری که انگار وظیفه شون باشه سریع وارد عمل می‌شن.

اول چند کمپین توی اوکراین راه افتاد که به شکل مستقل بیت کوین برای کمک های مالی دریافت می‌کردن، اما کم‌کم معاون نخست وزیر و وزیر تحول دیجیتالی اوکراین در مورد این موضوع صحبت کرد و خودش همراه با صفحه رسمی کشور اوکراین توی توییتر ،آدرس بیت کوین توی توئیتر خودشون گذاشتن و شروع به دریافت کمک‌های مالی با بیت کوین کردن. شاید مثل روز پیتزای بیت کوین به یه لحظه تاریخی در آینده بیت کوین تبدیل بشه.

روزی که مقامات بالایی دولتی یک کشور آدرس بیت کوین گذاشتن و بیت کوین دریافت کردن. مجموعه پولی که تا به این لحظه دریافت کردن حالا چه بیت کوین و چه آلت کوین روی هم رفته بالای ۶۰ میلیون دلار بوده . یه عدد قابل توجه به نظرم و خوب شایدم این حمایت‌های مالی با بیت کوین تا الان بیشترین حمایت های مالی مستقیم افراد مستقل و مردم سراسر جهان به اوکراین بوده باشه. این خیلی موضوع مهمیه. جایی که هیچ روش پرداخت و هیچ پول دیگه ای نتونسته رقابتی با بیت کوین بکنه .هر فرد از هر جای دنیا بدون اینکه نیاز به اعلام هویتش داشته باشه میتونست حمایت مالی رو انجام بده و در مدت زمانی نزدیک به ۱۰ دقیقه اون بیت کوین مستقیماً به دست دولت اوکراین می‌رسه. این حمایت‌های مالی هم سریعاً به کار گرفته شده ان .

یکی از افرادی که مسئول استفاده از این حمایت‌های مالی بود به وال‌استریت‌ژورنال گفته که خیلی از تامین‌کنندگان هم مستقیماً ازشون بیت کوین رو می پذیرفتن و نیازی به نقد کردن همه مبالغ حمایت مالی نبوده . یه سری از تامین‌کنندگان هم برای فروش کالا به دولت اوکراین علاقه‌مند بودن که مستقیماً بیت کوین دریافت کنن ،اما نمیدونستن چطور باید انجامش بدن، ولی راهنمایشون کردند که بتونن اونو دریافت کنن و اینطوری بیت کوین مستقیماً از حامیان به دولت به تامین کنندگان جابجا میشد .

توی تئوری همه این اتفاقات از لحظه ارسال بیت کوین تا اکراین تا رسیدنش به دست تامین کننده میتونسته حتی کمتر از نیم ساعت اتفاق بیوفته .

ضیا: این حمایت‌های مالی بیت کوینی هم به روش های مختلفی استفاده شدن. بخشی از این حمایت‌های مالی مستقیم برای تامین نیازهای ارتش اوکراین استفاده شده که در موردشون اطلاعات چندانی ارائه نشده، مشخصا هم به دلایل امنیتی احتمالاً به این زودی ها از نحوه خرج شدنشون مطلع نشیم، اما بخش دیگه گفته شده که برای تهیه سوخت ،برای هزینه حمل و نقل و تخلیه مردم از مناطق خطرناک جنگی استفاده شده ان . یکی از وزرای اکراینی هم گفته که یه سری اقلام دیگه که با بیت کوین تهیه شدن و کاربرد نظامی دارن ، اینا بوده . بسته های مواد خوراکی های،جلیقه های ضد گلوله و تجهیزات دید در شب و اینها که در عرض دو روز سریعا تهیه شدن.

یه نکته جالب هم اینکه وزیر اشاره کرده اینه که ۴۰ درصد فروشندگان این تجهیزات مستقیم بیت کوین دریافت کردن و نیاز به نقد کردن بیت کوین برای پرداخت به این تامین کنندگان وجود نداشته .

من اولین بار که این رقم رو دیدم واقعا شوکه شدم ،این یعنی که درصد زیادی از تاجران و شرکت‌ها وجود دارند که حاضرا بیت کوین مستقیما دریافت کنن و کالاهای نظامی به یک کشور در حال جنگ تأمین کنن. راستش هنوز هم خیلی این عدد ۴۰ درصد رو هضم نکردم و باورکردنش برام سخته ،با اینکه این اطلاعات رو بورنیاکوف گفت معاون وزیر تحول دیجیتال اوکراین به مجله تایم گفته و دلیلی هم برای اینکه دروغ گفته باشه هم نمی‌بینم ولی شاید باور کردنش سخته چون میزان پذیرش بیت کوین رو خیلی دست کم گرفته بودم .

سارا : خوب بیام آخر پادکست یه چندتا موضوع جالبی که در مورد بیت کوین و اکراین هم دیده بودیم رو بگیم. یه شایعه بود که می گفت یه گروه هکر به سربازهای روسیه وعده داده بودن که اگه تانکی رو به اکراینی ها تحویل بدن معادل ۵۰ هزار دلار بیت کوین دریافت می‌کنن. که خوب به نظرم حتی اگه این فقط یه شایعه هم باشه ایدش خیلی جالبه.

یه سری خبرها هم از اکراین دیدیم که خیلی آدم‌ها از بیت کوین استفاده می‌کردند تا داراییشون رو با خودشون بتونن ببرن و از کشور خارج بشن یا خیلی خبرنگارها هم از بیت کوین استفاده میکردن. مثلا یکیشون گفته بود که با بیت کوین تونسته یه ماشین بخره و ازش استفاده کنه . خیلی اتفاق طبیعی میتونه باشه اگه بهش یه خورده بیشتر فکر کنید، چرا که مثلاً توی شرایطی که معلوم نیست دو روز دیگه کی قانون گذار باشه ،کی متولی پول باشه و وضعیت حساب های بانکی هم نامعلومه فروشنده‌ها دنبال دریافت پول یا کالای نقد هستند. یعنی واقعا یه پولی را تحویل بگیره و نه اینکه تراکنش‌های بانکی انجام بشه براش چون ممکنه تراکنشش کنسل بشه .تازه اگه بشه تراکنشی انجام داد چون معمولا بانک ها تو این شرایط از کار می‌افتن یا که دسترسی به پول نمیده. خریدار هم ترجیحش اینکه داراییش نقد باشه چون خوب فروشنده‌ها دارایی نقد رو ترجیح می‌دن، مثل بیت کوین که به سیاست خنثی است ،محدودیت نداره و همه جای دنیا هم میشه نقدش کرد.

سال خوبی را براتون آرزو میکنیم. قسمت بعدی که از پادکستمون می شنوید،میشه اولین قسمت در سال ۱۴۰۱ .ممنون بابت این یک سالی که کنارمون بودید .برای حمایت های مالی از لانه خرگوش هم میتونید لینک رو تو جزئیات پادکست پیدا کنید . چه با لایتنینگ چه با پی نیم میتونید مستقیم برای ما بیت کوین بفرستید یا که میتونید به اکانت ضیا توی توئیتر پیغام خصوصی بدید و درخواست آدرس بیت کوین کنید .باز هم بابت این یکسالی که کنارمون بودید صمیمانه ممنونیم .

سارا: لانه‌ی خرگوش اول هر هفته منتشر می‌شه و می‌تونید از اسپاتیفای، انکر‌اف‌ام، کست‌باکس و پلتفرم‌های ‌استریمینگ دیگه اون رو دنبال کنید. علاوه بر اون، توی کانال تلگرام و یوتیوب ضیا صدر هم هر قسمت آپلود می‌شه. کافیه اسم لانه‌ی خرگوش رو به فارسی توی این پلتفرم‌ها سرچ کنید تا ما رو پیدا کنید. برای دسترسی مستقیم، همه‌ی پلتفرم‌های ما توی انکر قرار داره. فقط کافیه https://anchor.fm/RHJ رو تایپ کنید. صفحه‌ی پادکست ما رو فالو یا سابسکرایب کنید که از منتشر شدن قسمت‌های جدیدش مطلع بشین و بتونید اون رو دنبال کنید. اگه نظری یا پیشنهادی هم دارید می‌تونید با توییتر ضیا یا توی بخش‌های کامنت‌ پادکست با ما درمیون بذارید. فعلا تا هفته‌ی بعد و قسمت بعدی.